Het verhaal van M.
Vandaag is het Stille Zaterdag, een dag om stil te staan bij de dood van Jezus. Maar mogelijk ook een moment om stil te staan bij de dood in het algemeen. Hierbij wil ik het voorbeeld nemen van de 34-jarige M. die er sinds vorige maand niet meer is.
In 2019 schreef mijn goede vriendin M. een gedicht voor Omega in het themanummer depressie en eenzaamheid. We zijn nu een paar jaar verder en ze er niet meer. Ze heeft besloten om het leven te verlaten door euthanasie te plegen toen voor ons de vastentijd begon. M. had last van jarenlange depressies vanaf haar tiende levensjaar. Ze heeft verschillende therapieën ondergaan, maar ondanks de vele pogingen om beter te leren omgaan met haar innerlijke strijd was volgens M. alleen de dood haar verlossing. Via een traject van meerdere jaren heeft de SCEN-arts uiteindelijk groen licht gegeven voor euthanasie.
M. leerde ik kennen van de opleiding tijdens een project dat ik naast de studie wilde doen. We zouden samen optreden in het verzorgingshuis. Gelijk bij de eerste ontmoeting was M. openhartig over haar psychische problemen. M. kwam heel vriendelijk over, ze was erg intelligent en ondernemend. Vanaf dat moment begon onze vriendschap die tot het einde van haar leven heeft geduurd. Door de tijd heen bleven we op de hoogte van elkaars leven.
Ons ritueel was om samen naar de McDonalds te gaan. Om de zoveel tijd spraken we af en de laatste tijd gingen we bijna elke maand langs de McDrive. Tijdens de autorit vertelde M. over hoe het met haar ging en wat zij op dat moment aan therapieën volgde en over haar werk of andere bezigheden. M. probeerde niet stil te zitten en deed van alles om bovenop haar eenzaamheid en depressie te komen.
Wat was nu de reden waarom M. depressief was? M. vertelde dat zij de zin van het leven hier op aarde niet kon vinden in alles wat ze deed. Ze leek het voor elkaar te hebben met haar hoge opleidingen, cursussen en projecten. Ook had ze een trouwe vriendinnengroep waar ik deel vanuit had mogen maken en een liefhebbende moeder die haar in alles steunde. M. was niet gelovig en was er ook stellig van overtuigd dat er geen God bestond. Na de dood zou er niets meer zijn geloofde ze. M. vroeg wel eens naar wat ik dan geloofde en ik vertelde mijn verhaal en dat ik geloofde dat er wel wat was.
Het was dan ook extra moeilijk toen M. en ik voor de derde keer en tevens laatste keer afscheid namen. Hoewel ik haar keuze niet helemaal kan begrijpen, heb ik haar wel gezegd dat we elkaar ooit wel weer zouden zien en dat ik haar zou missen.
Tijdens de plechtigheid waren er veel mensen voor M. gekomen. Ze had de hele begrafenis tot in detail voorbereid. Voor M. was het belangrijkste dat ze rust zou vinden. Al die tijd had ze dat niet gehad. Niemand kon haar op andere ideeën brengen.
Hoewel de keuze van M. tegennatuurlijk en onbegrijpelijk is, wil ik er even bij stil staan. Jezus was uiteindelijk ook gestorven. Het verschil is dat Jezus geen opdracht gaf voor de dood, maar M. en de euthanasie organisatie wel. Ook bleef Jezus liefhebben, hij zei juist ja tegen het leven. Hoe dat zat met M. weet ik niet, dat weet God alleen, maar het eindigde met een nee tegen het aardse leven. M. had een keuze gemaakt, we moeten in het leven kiezen, en God wil ook dat we leren kiezen en dat we ergens voor gaan, maar wel altijd voor het goede: niet onze wil, maar Uw wil geschiedde. Jezus koos ook, hij koos voor de wil van de Vader. Jezus toonde ons de liefde van God en daarin was Hij standvastig. Hij wist dat het zichtbaar maken van Gods liefde, ook zijn leven zou kosten. Dat feit liet Jezus niet koud, want toen het moment van zijn dood naderde ervoer Hij angst, zoveel dat hij druppels bloed zweette. M. had ook een zware last, zou ze een andere keuze hebben gemaakt als ze had gezien hoe ze het kon delen met Jezus?
De hele gebeurtenis heeft mij erg geraakt, vooral omdat ik het nooit mee heb gemaakt dat iemand die dichtbij staat en zo jong is heel bewust uit het leven stapt. Lichamelijk had M. verder alleen te maken met bijwerkingen van medicatie, verder leek ze gezond.
In onze vriendschap en ook samen met haar andere vriendinnen zijn er wel veel ups en downs geweest. Een keer verbrak ze onze vriendschap vanuit een gevoel van paniek en teleurstelling, maar dat kwam weer goed. M. was ook altijd zorgzaam en attent ondanks dat ze soms gedrag vertoonde dat lastig te begrijpen leek. M.is er niet meer, maar ze liet wel een bericht achter in de condoleancekaart om mensen net ‘dat sprankje extra licht’ te geven. Dat zal ik proberen te doen tot de dood.
Achtergrond
In Nederland is euthanasie een symptoom van onze samenleving. Heb je gedachten over zelfmoord, bel dan anoniem 113 en daar zullen mensen je bijstaan. Er bestaan levenseindeklinieken die tegenwoordig expertise centrum levenseinde worden genoemd. Mensen die te maken hebben met ondraaglijk lijden kunnen een traject in gaan om een einde te maken aan hun leven, daar heeft M. gebruik van gemaakt. Artsen in Nederland zijn op dit moment niet verplicht om mee te werken aan euthanasie, maar ook hier zijn ontwikkelingen gaande om dit mogelijk te veranderen. De Kerk keurt euthanasie af en wil niet dat artsen verplicht kunnen worden om dit uit te voeren.
