Recensie: Conclave, een “katholieke” film?

Het eerste dat ik over deze film hoorde, was een advies van de Amerikaanse bisschop Barron aan de katholieken, om hard weg te lopen bij deze film en er vooral niet naartoe te gaan. Een advies dat ik overigens naast me neer heb gelegd; de dagen van de Index behoren gelukkig tot het verleden en we zijn vrij om ons eigen beoordelingsvermogen te vormen door nieuwe kennis en ervaring.

Monseigneur Barrons uitspraak dat de film “elke woke hokje” aanvinkt, kan ik echter voor een deel wel volgen. Vooral tijdens het moment dat één van de favorieten die in aanmerking komen voor het pausschap, “campagne” voert door uit te doeken te doen hoe hij de kerkelijke “politiek” zou benaderen als paus: nóóit meer terug naar de traditionele Latijnse Liturgie, een zeer open houding tegenover homoseksualiteit en een “veel grotere rol” voor vrouwen “in het ambt”. De zogenaamde progressieve vleugel is behoorlijk aanwezig in de film.

De conservatieve vleugel in de film roept echter verrassend veel gelijkenis op met de Amerikaanse kardinaal Burke, een fervent criticus van paus Franciscus, vooral wanneer de betreffende kardinaal hardop terugverlangt naar de tijd waarin de Tridentijnse Mis nog de “ware liturgie” vormde. Met ongekende felheid wordt deze behoudende kardinaal in Conclave neergezet als een onverdraagzame moslimhater die, eenmaal op de Heilige Stoel, het liefst een heilige oorlog start. Hoewel dit gelukkig niet helemaal beantwoordt aan mijn beeld van de critici van paus Franciscus, zijn er helaas genoeg lieden in de wereldwijde Katholieke gemeenschap die wél op deze manier hun naaste benaderen…

De grootste verrassing gaat echter uit naar de kardinaal van Kabul; de hoofdstad van Afghanistan. Dit bijzondere missiegebied heeft niet eens een bisschop, laat staan een kardinaal. Er is zelfs maar één kapel te vinden, als deze door de Taliban überhaupt ongemoeid is gelaten. Hoewel paus Franciscus op bijzondere plaatsen bijzondere mensen opneemt in het college van kardinalen, is dit voorbeeld dus wel erg vergezocht en treedt Conclave hiermee buiten elke realiteit. En dan heb ik de grootste spoilers van de film nog niet eens genoemd.

Waar ik persoonlijk wel enig verdriet over kan voelen is dat het altijd makkelijk is voor de filmwereld om te schieten op katholieken en hun geloof. Vooral omdat we er eigenlijk nooit een groot probleem van maken als we worden gekwetst en beledigd en wanneer onze instituties belachelijk worden gemaakt. We zouden ons natuurlijk vaker hierover kunnen en mogen uitspreken. Maar we mogen ons ook de woorden van Jezus herinneren: “Als de wereld u haat, bedenk dan dat zij Mij eerder heeft gehaat.” (Johannes 15). En er zijn tenslotte ook goede films over de Kerk te vinden, zoals mijn grootste favorieten: The Two Popes, de Poolse film Corpus Christi en Father Stu.

Tot slot zou ik elke katholiek aanraden om ook Conclave te gaan bekijken. Ondanks de kwetsende en beledigende misvattingen bieden deze films namelijk wel een goed inzicht in welk beeld veel mensen hebben van de Kerk. Een beeld dat wij, vanuit kennis en geloof, maar zeker ook vanuit een empathische houding naar de naaste kunnen herstellen. En wees nooit bang: de Heilige Geest is de Helper. Je hoeft de wereld nooit in je eentje tegemoet te treden.